Η ακτινογραφία των πληρωμών του Spotify προς τη μουσική βιομηχανία.
Το Spotify ανακοίνωσε νωρίτερα φέτος ότι κατέβαλε το 2024 ένα ρεκόρ άνω των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη μουσική βιομηχανία, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό που έχει διαθέσει από την ίδρυσή του το 2006 σε σχεδόν 60 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η εταιρεία — η μεγαλύτερη συνδρομητική υπηρεσία μουσικής παγκοσμίως, με μεγάλη διαφορά από τους ανταγωνιστές της — υποστηρίζει ότι διανέμει το 70% κάθε δολαρίου που παράγει στη μουσική βιομηχανία, ένα ποσοστό εξαιρετικά γενναιόδωρο για οποιαδήποτε επιχείρηση.
Σε περισσότερες λεπτομέρειες που δημοσιεύτηκαν στην ετήσια έκθεση του Spotify για την οικονομία της μουσικής, με τίτλο «Loud & Clear», η εταιρεία επισημαίνει ότι το 2024, σχεδόν 1.500 καλλιτέχνες κέρδισαν πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια σε δικαιώματα μόνο από το Spotify (μέρος ενός εκτιμώμενου συνόλου άνω των 4 εκατομμυρίων δολαρίων από όλες τις πηγές εσόδων των καλλιτεχνών από ηχογραφημένη μουσική), ενώ οι ανεξάρτητοι καλλιτέχνες και δισκογραφικές εταιρείες συνολικά κέρδισαν περισσότερα από 5 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω της πλατφόρμας.
Η έκθεση τονίζει ότι στη δεκαετία από το 2014 έως το 2024, οι ετήσιες πληρωμές του Spotify προς τη μουσική βιομηχανία δεκαπλασιάστηκαν, από 1 δισεκατομμύριο σε πάνω από 10 δισεκατομμύρια δολάρια, και ιδιαίτερα ότι «περισσότεροι καλλιτέχνες από ποτέ κερδίζουν περισσότερα χρήματα μέσω του Spotify».
«Στην πραγματικότητα, ο αριθμός των καλλιτεχνών που παράγουν δικαιώματα σε κάθε κατώφλι εσόδων στην πλατφόρμα — από 1.000 έως 10 εκατομμύρια δολάρια ετησίως — έχει τουλάχιστον τριπλασιαστεί από το 2017», συνεχίζει η έκθεση.
«Πριν από δέκα χρόνια, ο κορυφαίος καλλιτέχνης στο Spotify κέρδιζε λίγο πάνω από 5 εκατομμύρια δολάρια. Σήμερα, περισσότεροι από 200 καλλιτέχνες έχουν ξεπεράσει αυτό το όριο», σημειώνεται.
Όλα αυτά αποτελούν εξαιρετικά νέα. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές παγίδες στις λεπτομέρειες.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το Spotify, όπως και οι περισσότερες υπηρεσίες streaming, πληρώνει τους δικαιούχους δικαιωμάτων — συνήθως μία δισκογραφική εταιρεία και έναν μουσικό εκδότη — οι οποίοι στη συνέχεια διανέμουν τα χρήματα σε καλλιτέχνες και συνθέτες, αφού πρώτα κρατήσουν το ποσοστό τους και διανείμουν άλλα ποσοστά σε άλλους εμπλεκόμενους, όπως παραγωγούς, διανομείς μουσικής κ.λπ.
Επομένως, οποιαδήποτε ιδέα ότι καθένας από αυτούς τους 1.500 καλλιτέχνες κερδίζει 1 εκατομμύριο δολάρια ετησίως (ή περισσότερα) από το Spotify, πόσο μάλλον από όλες τις υπηρεσίες streaming, είναι εντελώς ανακριβής.
Σημαντικό είναι ότι το Spotify αναφέρει ότι τα τελευταία δύο χρόνια, 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια από το συνολικό ποσό των άνω των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων πήγαν σε δικαιούχους μουσικών εκδόσεων — οι οποίοι εκπροσωπούν τραγουδοποιούς και ακολουθούν παρόμοιο μοντέλο διανομής δικαιωμάτων.
Η υπηρεσία streaming επισημαίνει επίσης ότι οι πληρωμές του για μουσικές εκδόσεις «έφτασαν σε νέο υψηλό το 2024, με διψήφια ποσοστιαία αύξηση σε σύγκριση με το 2023», προσθέτοντας ότι «οι τραγουδοποιοί — μέσω των εκδοτών τους, των οργανισμών δικαιωμάτων εκτέλεσης και των εταιρειών είσπραξης — παράγουν πρωτοφανή έσοδα, χάρη στις υπηρεσίες streaming».
Αν και αυτές οι δηλώσεις μπορεί να είναι αληθείς, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι τραγουδοποιοί παραμένουν στον πάτο της οικονομίας του streaming.
Σύμφωνα με έκθεση του 2024 από την εταιρεία έρευνας και συμβουλευτικής MIDIA Research με έδρα το Λονδίνο, τα περίπου 0,004 δολάρια που παράγονται ανά stream κατανέμονται ως εξής: το τμήμα της ηχογράφησης (συμπεριλαμβανομένης της δισκογραφικής, του διανομέα και του καλλιτέχνη) λαμβάνει 56%, η υπηρεσία streaming παίρνει 30%, ενώ το τμήμα των εκδόσεων (συμπεριλαμβανομένου του εκδότη, του οργανισμού δικαιωμάτων εκτέλεσης — όπως η ASCAP ή η BMI — και του τραγουδοποιού) λαμβάνει μόλις 14%.
Από αυτό το 14%, ο τραγουδοποιός παίρνει 68%, ο εκδότης 17% και ο οργανισμός δικαιωμάτων εκτέλεσης 15%, σύμφωνα με την έκθεση.
Ωστόσο, αυτά τα νούμερα δεν λαμβάνουν υπόψη ότι τα περισσότερα επιτυχημένα τραγούδια σήμερα έχουν από 3 έως 12 δημιουργούς που μοιράζονται αυτό το 68% του 14% των 0,004 δολαρίων, ενώ υπάρχουν και μάνατζερ ή άλλοι εμπλεκόμενοι που λαμβάνουν ποσοστό από το μερίδιό τους.
Είναι σχεδόν αδύνατο να συλλάβει ο ανθρώπινος νους το ελάχιστο ποσό που κερδίζουν οι δημιουργοί των περισσότερων τραγουδιών ανά stream.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η ανισότητα δεν θεσπίστηκε από το Spotify ή οποιαδήποτε υπηρεσία streaming: Αν και τα ποσοστά για την ηχογραφημένη μουσική διαπραγματεύονται μεταξύ των υπηρεσιών streaming και των δικαιούχων και οι περίοδοι ανανέωσης είναι συνήθως περίοδοι έντασης, τα ποσοστά των εκδόσεων καθορίζονται από το Copyright Royalty Board, μέσω μιας ξεπερασμένης διαδικασίας που η βιομηχανία εκδόσεων επικρίνει εδώ και καιρό.
Τα τελευταία χρόνια, τα ποσοστά streaming για τους τραγουδοποιούς και τις μουσικές εκδόσεις έχουν αυξηθεί: Για την περίοδο 2023-2027, το Copyright Royalty Board αύξησε το ποσοστό που καταβάλλεται σε τραγουδοποιούς και μουσικούς εκδότες κατά 23% — στο 15,35% των εσόδων μιας υπηρεσίας streaming στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, το Spotify δέχτηκε πρόσφατα έντονη κριτική από τη μουσική βιομηχανία — για να μην αναφέρουμε και μία αγωγή — για το πρόσφατο συνδυαστικό πακέτο μουσικής και ηχητικών βιβλίων, το οποίο, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Billboard, θα μειώσει το ποσό των δικαιωμάτων που καταβάλλονται στις μουσικές εταιρείες κατά 150 εκατομμύρια δολάρια τον επόμενο χρόνο.
Αυτή η τακτική μπορεί να ενθουσίασε τους μετόχους, αλλά αποτέλεσε σημαντική απώλεια για τους δημιουργούς μουσικής. Και παρόλο που οι Universal Music Group και Warner Music, δύο από τις μεγαλύτερες μουσικές εταιρείες παγκοσμίως, κατάφεραν να ανακτήσουν κάποια ποσοστά στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις αδειοδότησης με το Spotify, καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει διευκρινίσει ποια είναι αυτά τα νέα ποσοστά.
Το streaming, με επικεφαλής το Spotify, έσωσε τη μουσική βιομηχανία μετά από μία 15ετή καθοδική πορεία που κυριολεκτικά μείωσε την αξία της στο μισό.
Και καθώς το streaming αναπτύσσεται, αυξάνονται και τα χρήματα που καταβάλλονται στους δημιουργούς: Σύμφωνα με την έκθεση «Loud & Clear», την τελευταία δεκαετία, ο καλλιτέχνης που βρίσκεται στην 100.000ή θέση της κατάταξης στο Spotify (με βάση τα δικαιώματα που παράγονται) είδε τα δικαιώματά του να δεκαπλασιάζονται, από λιγότερα από 600 δολάρια το 2014 σε σχεδόν 6.000 δολάρια το 2024.
Ακόμα και ο καλλιτέχνης στην 10.000ή θέση είδε τα δικαιώματά του να αυξάνονται σχεδόν τετραπλάσια — από 34.000 σε 131.000 δολάρια.
Όλα αυτά είναι εξαιρετικά νέα. Αλλά το σύστημα πληρωμών του streaming, που σχεδιάστηκε σε μία εποχή που παρήγαγε τόσο λίγα χρήματα ώστε η διαφορά μεταξύ 13% και 15% ήταν σχεδόν ασήμαντη, χρειάζεται επειγόντως αναθεώρηση.
Υπάρχουν πολλές ιδέες και προτάσεις για ένα νέο σύστημα, αλλά όσοι λαμβάνουν τις αποφάσεις πρέπει να σκεφτούν πρώτα τους ανθρώπους που δημιουργούν το «προϊόν» — τη μουσική — πάνω στο οποίο βασίζεται ολόκληρη αυτή η επιχείρηση, πριν σκεφτούν τους μετόχους που επωφελούνται από αυτήν.